شرح عروه اجتهاد و تقلید75
مسألة 48): إذا نقل شخص فتوى المجتهد خطأ یجب علیه إعلام من تعلم منه، وکذا إذا أخطأ المجتهد فی بیان فتواه یجب علیه الإعلام.
هرگاه فردی فتوای مجتهدی را بیان کند و بعد متوجه بشود که اشتباه بوده است واجب است که به آنهایی آموزش می داده است اعلام کند که اشتباه گفته است. هم چنین اگر مجتهدی فتوایی را اشتباه اعلان کند واجب است این اشتباه را به مردم بگوید.
طبق فتوای مرحوم سید که باید در همه احکام پنج گانه واجب و حرام و مستحب و مکروه مباح از مجتهد معین تقلید کرد پس اگر مجتهد مساله ای را اشتباه گفت؛ باید اصلاح آن را اعلام کند. فرق نمی کند که فرد مساله گو باشد یا اهل علم و یا معلم و یا خود مجتهد. اگر گفته است واجب است و الان متوجه شد که حرام است یا مباح است باید اعلام کند.
اما به نظر می رسد طبق مبانی که عرض کردیم به همین راحتی نمی شود گفت که واجب است. بلکه باید قائل به تفصیل شد. موارد اشتباه را باید تفکیک کرد.
اگر بگوید چیزی مباح است متوجه بشود که واجب یا حرام است. باید اعلام کند.
اما اگر چیزی را بگوید واجب است و یا مستحب است و یا مکروه است و یا حتی حرام است ولی بعد بفهمد که مباح است در این صورت لازم نیست که اعلام کند. گرچه اعلام کردنش بهتر است.
و اگر چنان چه مساله جزو مسائلی است که چه بسا مکلف دچار عسر حرج می شود لازم است اعلام کند. البته الان که شرایط اعلان خیلی راحت است. مثلا اعلان کرده است که الکل نجس است و الان متوجه شده است که اشتباه کرده است. خیال کرده هرچه که حرام است نجس هم هست. و الان متوجه شده است که نه. چیزی که حرام است ممکن است نجس باشد مثل خون و ممکن است که نجس نباشد مانند مشروب و الکل. خب اگر اعلام نکند مردم دچار عسر و حرج می شوند خصوصا الان که مدام به جهت کرونا 19 باید دست و لباس خود را ضد عفونی کنند. و حال آن که نجس هم نیست. در این صورت باید نظر جدیدش را اعلان کند. هر چه که اعلام کرده اگر اصلاح آن بر سختی و دشواری کار مردم می افزاید لازم نیست فوری به آنها برساند. و اگر نظر جدید او به گونه ای است که از سختی و صعوبت تکلیف مکلفین می کاهد حتما باید اعلام کند. مثلا به این نتیجه رسیده است که ترتب در غسل لازم نیست. شستن تمام بدن کافی است. حتما باید اعلان کند. اگر نظرش بر این شد که آب قلیل پاک کننده است و سه بار لازم نیست و غساله هم نجس نیست حتما باید اعلام کند تا مقلدین دچار سختی مضاعف نشوند.
جمشیدی خراسانی
https://t.me/joinchat/AAAAAEpeRQ8uK71Mwex1Sg
