368
ز افعال نکوهیده شود پاک
چو ادریس نبی آید بر افلاک
بیان شد که باید پیش از انباشت اعمال خوب کارهای بد و ناشایست کنار زده شود. نخست دفع آفت شود و بعد به جمع اعمال همت گردد. اگر کسی بخواهد وارد سلک عارفان شود و طریق حقیقت را بپیماید باید گامهای مهمی را بردارد:
گام نخست باید که از انبیای الهی و ارشادات اولیا پیروی کند. در بین قوم موسی رسم بر این بود که هرکس اگر حاجتی می داشت چهل روز به عبادت مشغول می شد و بعد از چهل روز حاجت روا به خانه خود بر می گشت. یکی برای حاجتی چهل روز خلوت گزید و به دعا و نیایش و ذکر پرداخت و بعد از چهل روز حاجتش برآورده نشد. جهت اعتراض به نزد موسی آمد و گفت: من چهل شبانه روز خلوت گزیدم و دعا کردم و عبادت؛ اما حاجت من برآورده نشد. موسی به وی وعده داد تا در ملاقاتش با خداوند اعتراضش را خواهد گفت و جوابش را برای او خواهد آورد.
موسی به دیدار خداوند شتافت و اعتراض این بنده را بیان کرد. از طرف خداوند ندا رسید: ای موسی! اگر این بنده ما چنان دستهایش را به آسمان دراز کند که دستهایش بشکند و چنان اشک بریزد که از چشمانش خون جریان بیابد، حاجتش بر آورده نخواهد شد. چون از راهی وارد شده است که راه من نیست. او از دری غیر از در تو وارد شده است. او به نزد من آمده است و حاجاتش را آورده است؛ ولی نسبت به تو موسی که فرستناده من هستی شک دارد.
موسی برگشت و سراغ آن فرد رفت و پرسید: تو در خانه خدا رفته ای و نسبت به فرستاده او تردید داری؟
مرد در پاسخ گفت: آری مدتی است نسبت به پیامبری تو شک دارم ولی الان فهمیدم که تو پیام آور خداوند هستی ... دو باره به چله نشست و عبادت کرد و بعد از چهل شبانه روز با حاجت روا به منزل برگشت.
در گام دوم باید اعتقادات صحیح و درست داشته باشد. اعتقادات افراد بخشی از حیث وجودی آنها است.
در گام سوم باید اعمال شایسته داشته باشد.
در گام چهارم نباید افعال نکوهیده داشته باشد.
در گام پنجم به صفات پسندیده خود را آراسته سازد.
در گام ششم باید راه ریاضت در پیش بگیرد.
در گام هفتم باید اهتمام تام به غایت و هدف داشته باشد تا که به حق نائل شود.
در گام هشتم باید از دنیا و مشتهیات جسمانی پرهیز کند.
در برداشتن همین گامها است که به مراتب عالی دست خواهید یافت و بر افلاک عروج پیدا خواهید کرد و با ملائکه در هم خواهید آمیخت.
افعال نکوهیده یعنی افعال مذموم و ناپسند. افعالی که هر یک در حقیقت؛ بند و آفتی هستند که روح انسان را پای بند عالم سفلی و طبیعی می کند و از پرواز به فضای ملکوت اعلی باز می دارد. از اوج تجرد و قدسیت به حضیض تعلق و آلودگی و می کشاند. باید سالک این مسیر خود را از این آلودگی ها پاک گرداند.
مانند:
پرهیز از پرخوری
پرهیز از پر خوابی
پرهیز از پر نوشی
پرهیز از شهوت رانی و افراط در آن
پرهیز از دنیا طلبی
پرهیز از حب جاه و مقام
پرهیز از توقع داشتن از دیگران
پرهیز از حرص و طمع
پرهیز از جمع اموال و املاک
پرهیز از تحصیل چیزهای شهوت انگیز
پس از رفع این موانع است که هم چون ادریس نبی علیه السلام مستعد معراج الهی خواهید شد. و با ملائک و ارواح مجرد در خواهید آمیخت.
ادریس از پیامبران بزرگ الهی است. احتمالا حضرت نوح نبیره ایشان باشد و خود او فاصله چندانی از حضرت آدم ندارد. او اهل دعا و عبادت و تسبیح و ذکر بود. حرفه اش خیاطی بود ولی اهل ریاضت نیز بود. در بین اهل عرفان ادریس از منزلت و جایگاه بس بلندی برخوردار است. البته این منزلت را از آیه شریفه اتخاذ کرده اند که می فرماید: و رفعناه مکانا علیا(مریم آیه 95) معتقدند که ادریس مدتی ناپدید شد و در این مدت به آسمانها و عالم مجردات عروج کرده بود. گفته اند که شیت احتمالا پدر ادریس باشد. و شیث فرزند سوم حضرت آدم است. بعد از مرگ هابیل به دست قابیل، خداوند شیث را به آدم داد. البته خداوند دانای به همه امور است.
369
چو یابد از صفات بد نجاتی
شود چون نوح از آن صاحب ثباتی
اگر کسی بتواند خود را از صفات بد برهاند به برکت ترک صفات بد به مقام و منزلت حضرت نوح خواهد رسید. صفات بد عبارت است از: حسد و کبر و نخوت و حقد و غضب و کذب و افترا و فسق و فجور و بخل و... که به این صفات ملکات ذمیمه و یا اخلاق بد و صفات زشت و ناپسند می گویند. از ویژگی های حضرت نوح آن بود که برای دعوت مردم تلاش بسیار کرد و حتی فرزندش به وی ایمان نیاورد و او هم کوتاه نیامد و از تبلیغ دست برنداشت. لذا در بین انبیا نوح به الگوی صبر بدل شده است.
جور کفر نوحیان و صبر نوح
نوح را شد صیقل مرآت روح
