شرح عروه اجتهاد و تقلید 64
پنجشنبه, ۱۳ آذر ۱۳۹۹، ۰۹:۱۰ ق.ظ
زیبا آفرین
مسألة 36): فتوى المجتهد تعلم بأحد أمور: الأول: أن یسمع منه شفاها. الثانی: أن یخبر بها عدلان. الثالث: إخبار عدل واحد، بل یکفی إخبار شخص موثق یوجب قوله الاطمئنان وإن لم یکن عادلا. الرابع: الوجدان فی رسالته، ولا بد أن تکون مأمونة من الغلط.
فتوای مجتهد را به چند طریق می توان به دست آورد: یکم- شنیدن فتوا. دوم- خبر دادن دو عادل. سوم- خبر دادن یک عادل؛ بلکه خبر دادن فرد قابل وثوق که موجب اطمینان بشود هم کافی است؛ اگر چه عادل نباشد. چهارم- دیدن مساله در توضیح المسائل؛ البته در صورتی که عاری از غلط باشد.
سخن از دسترسی به فتوای مجتهد است. مرحوم سید در عروه چهار راه برای دسترسی به فتوای مجتهد بیان فرموده است:
یکم- شنیدن از خود مجتهد. این که خود مجتهد نظر و فتوایش را نسبت به مساله مورد نظر بگوید و مکلف هم آن را بشنود. این بهترین راه است. البته این راه بیشتر به درد کسانی می خورد که با مجتهد مانوسند و به او دسترسی دارند.
دوم- اعلان دو عادل؛ این که دو نفر عادل فتوای مجتهد را بیان کنند. دو نفر عادل باید کسی باشد که شهره به عدالت داشته باشند. اول مشهور باشند که عادل هستند و شما هم به عدالت آنها باور پیدا کرده باشید و یا دیگران آن دو را به عدالت می شناسند.
سوم- اعلان یکنفر عادل؛ حتی اگر یک نفر عادل فتوای مجتهد را بیان کند همان کافی است.
باید توجه داشت که بالاخره دو تا عادل باید اعلان کند یا یک عادل؟ نمی شود که یا دو تا عادل و یا یک عادل. این دو در عرض هم هستند. یا باید دو تا عادل را ملاک قرار داد و یا یک عادل را. کاش مرحوم محقق یزدی دو تا عادل را بر می داشت و بیان می فرمود که راه وصول به فتوای مجتهد سه تا است نه چهارتا. اگر ادله دال بر دو تا عادل است باید به همان عمل کرد و اگر ادله کفایت نمی کند بلکه با یک عادل هم می شود به فتوای مجتهد رسید پس چه وجهی برای دو تا عادل خواهد بود.
مرحوم محقق یزدی در ادامه از همین هم عقب نشینی می کند و می فرماید: حتی اگر فرد مورد اعتمادی فتوای مجتهد را به شما برساند کافی است.
پس بنا براین یا باید از خود مجتهد بشنوید یا یک فرد قابل اعتمادی فتوای مجتهد را به شما برساند. پس دیگر نیازی به نظر عادل نیست چه یک نفر و چه دو نفر. همین که شما به فرد اعتماد بکنید که واقعا فتوای مجتهد را به شما ابلاغ می کند کافی است. فرد صادقی است. فرد امانتداری است. دلیلی ندارد که بخواهد سوء استفاده بکند. از بیشتر اهل علم می شود پرسید که من نظر فلان مجتهد را می خواهم. گرچه الان ارتباط تلفنی و یا اینترنت و ایمیل و... مساله را خیلی راحت کرده است.
چهارم- توضیح المسائل مجتهد؛ یکی از راههای رایج دسترسی به فتوای مجتهد توضیح المسائل است که تقریبا برای بیشتر مردم این زمینه فراهم است. مکلف سراغ توضیح المسائل مجتهد خود برود و آن را به دست بیاورد. البته اعتماد بکند که توضیح المسائل خود مجتهد است. گرچه سوء استفاده در این امور خیلی کم است. کسی نیست که پیدا بشود و توضیح المسائل را جعل کند. ولی خب در هر صورت باید دقت صورت بگیرد.
بنا براین برای دسترسی به فتوای مجتهد یا شنیدن از خود او و یا شنیدن از فرد قابل اعتماد و یا مراجعه به توضیح المسائل او است. البته سایتها و شبکه های مجازی نیز در حکم مراجعه به رساله و یا افراد مورد وثوق خواهد بود.
جمشیدی خراسانی
https://t.me/joinchat/AAAAAEpeRQ8uK71Mwex1Sg
فتوای مجتهد را به چند طریق می توان به دست آورد: یکم- شنیدن فتوا. دوم- خبر دادن دو عادل. سوم- خبر دادن یک عادل؛ بلکه خبر دادن فرد قابل وثوق که موجب اطمینان بشود هم کافی است؛ اگر چه عادل نباشد. چهارم- دیدن مساله در توضیح المسائل؛ البته در صورتی که عاری از غلط باشد.
سخن از دسترسی به فتوای مجتهد است. مرحوم سید در عروه چهار راه برای دسترسی به فتوای مجتهد بیان فرموده است:
یکم- شنیدن از خود مجتهد. این که خود مجتهد نظر و فتوایش را نسبت به مساله مورد نظر بگوید و مکلف هم آن را بشنود. این بهترین راه است. البته این راه بیشتر به درد کسانی می خورد که با مجتهد مانوسند و به او دسترسی دارند.
دوم- اعلان دو عادل؛ این که دو نفر عادل فتوای مجتهد را بیان کنند. دو نفر عادل باید کسی باشد که شهره به عدالت داشته باشند. اول مشهور باشند که عادل هستند و شما هم به عدالت آنها باور پیدا کرده باشید و یا دیگران آن دو را به عدالت می شناسند.
سوم- اعلان یکنفر عادل؛ حتی اگر یک نفر عادل فتوای مجتهد را بیان کند همان کافی است.
باید توجه داشت که بالاخره دو تا عادل باید اعلان کند یا یک عادل؟ نمی شود که یا دو تا عادل و یا یک عادل. این دو در عرض هم هستند. یا باید دو تا عادل را ملاک قرار داد و یا یک عادل را. کاش مرحوم محقق یزدی دو تا عادل را بر می داشت و بیان می فرمود که راه وصول به فتوای مجتهد سه تا است نه چهارتا. اگر ادله دال بر دو تا عادل است باید به همان عمل کرد و اگر ادله کفایت نمی کند بلکه با یک عادل هم می شود به فتوای مجتهد رسید پس چه وجهی برای دو تا عادل خواهد بود.
مرحوم محقق یزدی در ادامه از همین هم عقب نشینی می کند و می فرماید: حتی اگر فرد مورد اعتمادی فتوای مجتهد را به شما برساند کافی است.
پس بنا براین یا باید از خود مجتهد بشنوید یا یک فرد قابل اعتمادی فتوای مجتهد را به شما برساند. پس دیگر نیازی به نظر عادل نیست چه یک نفر و چه دو نفر. همین که شما به فرد اعتماد بکنید که واقعا فتوای مجتهد را به شما ابلاغ می کند کافی است. فرد صادقی است. فرد امانتداری است. دلیلی ندارد که بخواهد سوء استفاده بکند. از بیشتر اهل علم می شود پرسید که من نظر فلان مجتهد را می خواهم. گرچه الان ارتباط تلفنی و یا اینترنت و ایمیل و... مساله را خیلی راحت کرده است.
چهارم- توضیح المسائل مجتهد؛ یکی از راههای رایج دسترسی به فتوای مجتهد توضیح المسائل است که تقریبا برای بیشتر مردم این زمینه فراهم است. مکلف سراغ توضیح المسائل مجتهد خود برود و آن را به دست بیاورد. البته اعتماد بکند که توضیح المسائل خود مجتهد است. گرچه سوء استفاده در این امور خیلی کم است. کسی نیست که پیدا بشود و توضیح المسائل را جعل کند. ولی خب در هر صورت باید دقت صورت بگیرد.
بنا براین برای دسترسی به فتوای مجتهد یا شنیدن از خود او و یا شنیدن از فرد قابل اعتماد و یا مراجعه به توضیح المسائل او است. البته سایتها و شبکه های مجازی نیز در حکم مراجعه به رساله و یا افراد مورد وثوق خواهد بود.
جمشیدی خراسانی
https://t.me/joinchat/AAAAAEpeRQ8uK71Mwex1Sg
