شرح عروه اجتهاد و تقلید 56
زیبا آفرین
مسألة 30: إذا علم أن الفعل الفلانی لیس حراما، ولم یعلم أنه واجب أو مباح أو مستحب أو مکروه، یجوز له أن یأتی به، لاحتمال کونه مطلوبا وبرجاء الثواب، وإذا علم أنه لیس بواجب، ولم یعلم أنه حرام أو مکروه أو مباح، له أن یترکه لاحتمال کونه مبغوضا.
اگر مکلفی بداند که فلان عمل حرام نیست ولی نمی داند که واجب است یا مباح است یا مستحب و یا مکروه. جایز است که بدان مبادرت بورزد. چون ممکن است که آن عمل مطلوب مولا باشد و مکلف به عنوان رجائا و به قصد ثواب بیاورد. اگر چنان چه بداند که فلان عمل واجب نیست ولی مکلف نمی داند که حرام است یا مکروه است و یا مباح، مکلف می تواند این عمل را ترک کند، از آن جهت که احتمال می دهد که شاید مبغوض مولا باشد.
با توجه به دیدگاه مرحوم محقق یزدی، اگر مکلف عملی را که بداند حرام نیست انجام بدهد و یا بداند که واجب نیست و انجام ندهد در این دو صورت اشکالی نخواهد داشت. چون امکان قصد قربت می تواند داشته باشد. در صورت عدم حرمت می تواند به قصد مطلوبیت انجام بدهد و یا به قصد مبغوضیت آن را ترک کند. نکته کلیدی در فتوای مرحوم سید آن است که فرد فقط می داند که واجب نیست و یا می داند که حرام نیست.
اگر به یاد داشته باشید عرض شد که اگر مکلف بدون تقلید عملی را انجام داد و آن عمل منطبق با نظر مجتهدی که بعد انتخاب می کند و یا مجتهد زمان عمل نباشد آن عمل باطل است. ملاک مرحوم محقق یزدی انطباق و عدم انطباق با فتوای مجتهدش بود. در نتیجه نسبت به دو فرض مرحوم سید اگر مجتهد نظرش مستحب بود و یا مکروه و یا حتی مباح مهم این است که طبق فتوای مجتهدش اقدام نکرده است و ایشان در مساله قبل تاکید کرد که در مستحب و مکروه و مباح هم باید تقاید کرد. در نیجه طبق مبنای محقق یزدی باید عملش باطل باشد و حال آن که ایشان نسبت به وی می فرماید عملش درست است.
توضیح آن که مرحوم سید در مساله 29 فرمود چنان که در واجب و حرام تقلید واجب است در مستحب و مکروه و مباح هم واجب است که تقلید بکند در نتیجه با همین مبنای مرحوم سید فتوای ایشان در مساله 30 سازگار نیست. چون می داند که واجب نیست. یا می داند که حرام نیست. ولی نمی داند که فتوای مجتهدش چیست. پس طبق مبانی سید باید عملش باطل باشد. عنایت داشته باشید که فتوا درست است ولی با چارچوبه مبانی ایشان که در بالاتر بیان گردید نمی سازد ولی اگر بفرماید ملاک و میزان التزام عملی به دستورات شرع است و مجتهد هم یکی از راههای دستیابی به شرع است. مهم دسترسی به شریعت است فرد و شخص آن چندان مهم نیست در نتیجه مشکل حل و فصل می شود.
https://t.me/joinchat/AAAAAEpeRQ8uK71Mwex1Sg
