شرح عروه اجتهاد و تقلید 35
دوشنبه, ۳ آذر ۱۳۹۹، ۱۰:۵۲ ق.ظ
زیبا آفرین
مرحوم صاحب عروه حکم جاهل مقصر بدون التفات را با جاهل قاصر یکی می داند و فرقی بین آن دو نمی گذارد. نسبت به اعمال اینها می فرماید: اگر اعمالی که انجام داده اند دو تا ملاک وجود داشت:
1- در اعمالی که انجام داده است قصد قربت داشته باشد.
2- اعمالی که انجام داده است مطابق فتوای مجتهد فعلی او باشد یعنی مجتهدی که بعداز 65 سالگی برای خود برگزیده است؛ در این صورت اعمالش صحیح است و مشکلی برای او نخواهد بود.
اگر اعمال وی مطابق با فتوای مجتهد فعلی اش نبود تمامی اعمالش باطل خواهد بود. با جاهل مقصرملتفت فرقی نخواهد داشت. عنایت بفرمایید که خط بطلان بر همه اعمال فرد کشیده شده است. چون مطابق با فتوای مجتهد فعلی او نیست و لو مطابق با مجتهد دیگری باشد.
البته مرحوم سید بعد از فتوا، قائل به احتیاط شده است. می فرماید مجتهد فعلی که قرار است از او تقلید کند مهم نیست بلکه مهم مجتهد هنگام اقدام و عمل است که باید به او مراجعه می کرد و نکرد. اگر با فتوای او جور آمد که هیچ و الا اعمالش باطل است. یعنی از سال بلوغش که مثلا مرحوم بروجردی بود و بعد هم مرحوم حکیم و بعد هم مرحوم خویی و بعد هم مرحوم آسید عبد الاعلی سبزواری و بعد هم آقای سیستانی... باید تاریخ های اینها را در بیاورد و اعمالی که انجام داده است چنان چه مطابق با فتوای این آقایان بود که درست و الا اعمالش باطل است.
پس دو نظر مرحوم محقق یزدی بیان فرمود:
یکی مجتهدی که الان به او رجوع کرده است.
یکی مجتهدی که در هنگام عمل باید رجوع می کرد و نکرد و کوتاهی کرد.
رجوع به مجتهد قبل که واقعا تکلیف به مالایطاق است. مکلف را در دام عسر و حرج می اندازد. باز همین مجتهد فعلی کم هزینه تر است. باز راحت تر است.
اما هیچ وجهی برای همین هم نیست. چنان که بیان گردید ملاک عمل به دستور شرع است. این که بیشتر فقها هم فرموده اند انطباق با واقع. و مرحوم سید هم در اول همین مساله فرمود مطابقت با واقع. ما که در اعمال شرعی به واقع دسترسی نداریم که چیست. فقط دسترسی ما به منابع است. و منظور از واقع در عبادات، همان ادله است. همان دستور العمل نماز و روزه و حج است. کتاب مناسک حج برای ما همان واقع است. توضیح المسائل حضرت آقا قسمت نماز و یا روزه اش همان واقع است. اگر عمل مکلف منطبق با ادله بود یا منطبق با نظرات هر یک از فقها و مجتهدین بود کافی است و عمل او درست است و مشکلی نیست. در این صورت فرقی بین قاصر و مقصر نمی کند. مهم انجام عمل شرعی است نه این که عمل شرعی از طریق شخص مجتهد معین باشد. مجتهد خودش موضوعیت ندارد که حتما باید باشد بلکه در انجام عمل شرعی طریقیت دارد شما وقتی که به حکم شرعی از طریق مجتهد رسیدی؛ دیگر مجتهد کارایی ندارد. چنان که در یقینیات و ضروریات مجتهد کارایی ندارد.
جمشیدی خراسانی
https://t.me/joinchat/AAAAAEpeRQ8uK71Mwex1Sg
مرحوم صاحب عروه حکم جاهل مقصر بدون التفات را با جاهل قاصر یکی می داند و فرقی بین آن دو نمی گذارد. نسبت به اعمال اینها می فرماید: اگر اعمالی که انجام داده اند دو تا ملاک وجود داشت:
1- در اعمالی که انجام داده است قصد قربت داشته باشد.
2- اعمالی که انجام داده است مطابق فتوای مجتهد فعلی او باشد یعنی مجتهدی که بعداز 65 سالگی برای خود برگزیده است؛ در این صورت اعمالش صحیح است و مشکلی برای او نخواهد بود.
اگر اعمال وی مطابق با فتوای مجتهد فعلی اش نبود تمامی اعمالش باطل خواهد بود. با جاهل مقصرملتفت فرقی نخواهد داشت. عنایت بفرمایید که خط بطلان بر همه اعمال فرد کشیده شده است. چون مطابق با فتوای مجتهد فعلی او نیست و لو مطابق با مجتهد دیگری باشد.
البته مرحوم سید بعد از فتوا، قائل به احتیاط شده است. می فرماید مجتهد فعلی که قرار است از او تقلید کند مهم نیست بلکه مهم مجتهد هنگام اقدام و عمل است که باید به او مراجعه می کرد و نکرد. اگر با فتوای او جور آمد که هیچ و الا اعمالش باطل است. یعنی از سال بلوغش که مثلا مرحوم بروجردی بود و بعد هم مرحوم حکیم و بعد هم مرحوم خویی و بعد هم مرحوم آسید عبد الاعلی سبزواری و بعد هم آقای سیستانی... باید تاریخ های اینها را در بیاورد و اعمالی که انجام داده است چنان چه مطابق با فتوای این آقایان بود که درست و الا اعمالش باطل است.
پس دو نظر مرحوم محقق یزدی بیان فرمود:
یکی مجتهدی که الان به او رجوع کرده است.
یکی مجتهدی که در هنگام عمل باید رجوع می کرد و نکرد و کوتاهی کرد.
رجوع به مجتهد قبل که واقعا تکلیف به مالایطاق است. مکلف را در دام عسر و حرج می اندازد. باز همین مجتهد فعلی کم هزینه تر است. باز راحت تر است.
اما هیچ وجهی برای همین هم نیست. چنان که بیان گردید ملاک عمل به دستور شرع است. این که بیشتر فقها هم فرموده اند انطباق با واقع. و مرحوم سید هم در اول همین مساله فرمود مطابقت با واقع. ما که در اعمال شرعی به واقع دسترسی نداریم که چیست. فقط دسترسی ما به منابع است. و منظور از واقع در عبادات، همان ادله است. همان دستور العمل نماز و روزه و حج است. کتاب مناسک حج برای ما همان واقع است. توضیح المسائل حضرت آقا قسمت نماز و یا روزه اش همان واقع است. اگر عمل مکلف منطبق با ادله بود یا منطبق با نظرات هر یک از فقها و مجتهدین بود کافی است و عمل او درست است و مشکلی نیست. در این صورت فرقی بین قاصر و مقصر نمی کند. مهم انجام عمل شرعی است نه این که عمل شرعی از طریق شخص مجتهد معین باشد. مجتهد خودش موضوعیت ندارد که حتما باید باشد بلکه در انجام عمل شرعی طریقیت دارد شما وقتی که به حکم شرعی از طریق مجتهد رسیدی؛ دیگر مجتهد کارایی ندارد. چنان که در یقینیات و ضروریات مجتهد کارایی ندارد.
جمشیدی خراسانی
https://t.me/joinchat/AAAAAEpeRQ8uK71Mwex1Sg
