شرح عروه اجتهاد و تقلید 27
دوشنبه, ۳ آذر ۱۳۹۹، ۰۹:۰۴ ق.ظ
زیبا آفرین
عرض کردیم که ما اجتهاد را برای عبادات می خواهیم. در بحثهای دیگر که باید طبق قوانین و مقررات عمل کرد. قاضی حکم را صادر می کند اگر بدان تن ندهید شما را مجبور خواهند کرد. مجازات خواهید شد. ولی در حوزه عبادات سخن از جبر و اکراه نیست؛ بلکه اختیار خود شما است. سراغ مجتهد که می روید این مجهتد باید عبادات شما را اصلاح کند. خودش باید شایستگی آن را داشته باشد. خودش اگر پاک نباشد چگونه می تواند پاک کننده باشد. اگر خودش گمراه باشد چگونه می تواند هدایتگر باشد. مَن تَوَرّع حَسُنت عِبادَتُه؛ هر که ورع را پیشه خود کند عبادتش نیکو می شود.
ورع چنان که بیان شد یک قدم جلو تر از ترک محرمات است. چه بسا اموری در شرع حرام نشده است ولی مجتهد از اقدام به آنها خودداری می کند. مثلا آقا وقت اضافی دارد در بنگاه های املاک و یا ماشین وقت می گذراند. حرام نیست ولی مردم نمی پسندند. کار پسندیده ای نیست. دون شان شما است. یکی از آقایان داشت وضو می گرفت از او فیلم می گرفتند. اعمال مستحبی وضو را انجام نداد. می فرمود چون اهانت به مردم است. من دربرابر چشم مردم آب در بینی کنم و فین کنم. یا در دهان آب کنم و بیرون بیندازم! این بد است. زشت است. این ها یعنی ورع. فالهما فجورها و تقویها. فجور را خداوند به انسان الهام کرده و نیز راه برون رفت از این فجور و پلشتی ها را هم الهام فرموده است.
چنان که بیان گردید در عمل برای احکام دینی چون فرد قدرت بر تحصیل اجتهاد ندارد یعنی وقت و فرصتش را ندارد پس باید مسائل شرعی خود از از یکی فرا بگیرد و آن مجتهد است. باید سراغ مجتهدی رفت که بیشتر خداترس و اهل ورع است. مجتهدی که -از قدرت به معنای سیاست و حکومت و نفوذ در تصمیمگیری ها- دوری می کند. چون قدرت مرکز فساد است. خود قدرت فساد آور است. نزدیک شدن فقیه به قدرت یعنی نزدیک شدن به مرکز فساد. سید محمد صادق قاضی طباطبایی نقل کرده است که امام خمینی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به قم رفتند و همسایه دیوار به دیوار علامه طباطبایی شدند. علاقه‌مندان امام برای دیدار با ایشان، گاهی اوقات از دیوار خانه علامه بالا می‌رفتند تا به خانه حضرت امام بروند و نا خواسته باعث آزار و اذیت علامه و خانواده ایشان می‌شدند. روزی برای دیدار با علامه به منزل ایشان رفتم. به همراه علامه برای دیدار با امام خمینی به منزل ایشان رفتیم. امام به شوخی به علامه فرمودند:
آقای طباطبایی! ما شما را خیلی اذیت می‌کنیم! شما باید به دادگاه بروید و علیه ما شکایت کنید!
علامه نیز در جوابِ شوخیِ امام فرمودند: دادگاه شما فایده‌ای ندارد، چون مسئولیت دادگاه‌ها با شما است، من باید به خدا شکایت کنم!(سیره فرزانگان، عبدالحسن بزرگمهرنیا)
گرچه اصل ماجرای به شوخی بوده است. ولی مرحوم علامه واقعیتی تلخ را بیان می فرماید: چون مسئولیت دادگاه ها باشما است. قاضی به جای عدل و انصاف به نفع حکومت حکم می کند. و عدل انصاف همان نظر قاضی می شود.
جمشیدی خراسانی
https://t.me/joinchat/AAAAAEpeRQ8uK71Mwex1Sg
عرض کردیم که ما اجتهاد را برای عبادات می خواهیم. در بحثهای دیگر که باید طبق قوانین و مقررات عمل کرد. قاضی حکم را صادر می کند اگر بدان تن ندهید شما را مجبور خواهند کرد. مجازات خواهید شد. ولی در حوزه عبادات سخن از جبر و اکراه نیست؛ بلکه اختیار خود شما است. سراغ مجتهد که می روید این مجهتد باید عبادات شما را اصلاح کند. خودش باید شایستگی آن را داشته باشد. خودش اگر پاک نباشد چگونه می تواند پاک کننده باشد. اگر خودش گمراه باشد چگونه می تواند هدایتگر باشد. مَن تَوَرّع حَسُنت عِبادَتُه؛ هر که ورع را پیشه خود کند عبادتش نیکو می شود.
ورع چنان که بیان شد یک قدم جلو تر از ترک محرمات است. چه بسا اموری در شرع حرام نشده است ولی مجتهد از اقدام به آنها خودداری می کند. مثلا آقا وقت اضافی دارد در بنگاه های املاک و یا ماشین وقت می گذراند. حرام نیست ولی مردم نمی پسندند. کار پسندیده ای نیست. دون شان شما است. یکی از آقایان داشت وضو می گرفت از او فیلم می گرفتند. اعمال مستحبی وضو را انجام نداد. می فرمود چون اهانت به مردم است. من دربرابر چشم مردم آب در بینی کنم و فین کنم. یا در دهان آب کنم و بیرون بیندازم! این بد است. زشت است. این ها یعنی ورع. فالهما فجورها و تقویها. فجور را خداوند به انسان الهام کرده و نیز راه برون رفت از این فجور و پلشتی ها را هم الهام فرموده است.
چنان که بیان گردید در عمل برای احکام دینی چون فرد قدرت بر تحصیل اجتهاد ندارد یعنی وقت و فرصتش را ندارد پس باید مسائل شرعی خود از از یکی فرا بگیرد و آن مجتهد است. باید سراغ مجتهدی رفت که بیشتر خداترس و اهل ورع است. مجتهدی که -از قدرت به معنای سیاست و حکومت و نفوذ در تصمیمگیری ها- دوری می کند. چون قدرت مرکز فساد است. خود قدرت فساد آور است. نزدیک شدن فقیه به قدرت یعنی نزدیک شدن به مرکز فساد. سید محمد صادق قاضی طباطبایی نقل کرده است که امام خمینی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به قم رفتند و همسایه دیوار به دیوار علامه طباطبایی شدند. علاقه‌مندان امام برای دیدار با ایشان، گاهی اوقات از دیوار خانه علامه بالا می‌رفتند تا به خانه حضرت امام بروند و نا خواسته باعث آزار و اذیت علامه و خانواده ایشان می‌شدند. روزی برای دیدار با علامه به منزل ایشان رفتم. به همراه علامه برای دیدار با امام خمینی به منزل ایشان رفتیم. امام به شوخی به علامه فرمودند:
آقای طباطبایی! ما شما را خیلی اذیت می‌کنیم! شما باید به دادگاه بروید و علیه ما شکایت کنید!
علامه نیز در جوابِ شوخیِ امام فرمودند: دادگاه شما فایده‌ای ندارد، چون مسئولیت دادگاه‌ها با شما است، من باید به خدا شکایت کنم!(سیره فرزانگان، عبدالحسن بزرگمهرنیا)
گرچه اصل ماجرای به شوخی بوده است. ولی مرحوم علامه واقعیتی تلخ را بیان می فرماید: چون مسئولیت دادگاه ها باشما است. قاضی به جای عدل و انصاف به نفع حکومت حکم می کند. و عدل انصاف همان نظر قاضی می شود.
جمشیدی خراسانی
https://t.me/joinchat/AAAAAEpeRQ8uK71Mwex1Sg
