مقدمه فتوحات 38
77- و لم یفد قول ابن عباس حین قال فی قول اللّه عز و جل اَللّهُ الَّذِی خَلَقَ سَبْعَ سَماواتٍ وَ مِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ یَتَنَزَّلُ الْأَمْرُ بَیْنَهُنَّ لو ذکرت تفسیره لرجمتمونی.
و فی روایة لقلتم إنی کافر.
حدثنی بهذا الحدیث أبو عبد اللّه محمد بن عیشون عن أبی بکر القاضی محمد بن عبد اللّه بن العربی المعافری عن أبی حامد محمد بن محمد الطوسی الغزالی.
در ادامه فراز قبل هم چنان به بحث انکار بعضی می پردازد و روایتی را از ابن عباس نقل می کند. این روایت را ابو عبد الله محمد بن عیشون از ابی بکر قاضی محمد بن عبد الله بن عری معارفی از ابو حامد محمد بن محمد طوسی غزالی روایت می کند. شیخ اعظم می فرماید: در این روایت می گوید: اگر انکاری بعضی نبود این سخن ابن عباس بیهوده بود که گفت: -در رابطه با فرمایش خداوند عزوجل اَللّهُ الَّذِی خَلَقَ سَبْعَ سَماواتٍ وَ مِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ یَتَنَزَّلُ الْأَمْرُ بَیْنَهُنَّ(طلاق آیه 12) - اگر چنان چه بخواهم تفسیر این آیه را برای شما بیان کنم سنگبارانم خواهید کرد و در نقل دیگری می گوید: به من اتهام کفلر خواهید زد. معنای آیه روشن است خداوند هفت آسمان را آفرید و همانند آن نیز زمین را آفرید. و بین آنها نیز فرمان صادر فرمود. این که امر خداوند چیست و چگونه تعلق می گیرد و چگونه بیان می شود و نقش و تاثیر انبیا و اولیا چگونه خواهد بود و... طبیعی است که بعضی این سخنان را برنتابند. و اتهام کفر بزنند و یا سنگبارانش کنند.
78- و لم یکن لقول الرضی من حفدة علی بن أبی طالب صلى اللّه علیه و سلم معنى إذ قال
یا رب جوهر علم لو أبوح به
لقیل لی أنت ممن یعبد الوثنا
و لاستحل رجال مسلمون دمی
یرون أقبح ما یأتونه حسنا
و نیز اگر انکار آنها نبود این سخن از فرزند زاده علی بن ابی طالب صالی الله علیه و آله نیز بی معنات می شد آن جا که فرمود:
چه بسا گوهر تابناک علمی که اگر بر ملا کنم مرا متهم به بت پرستی کنند. و مسلمانان ریختن خونم را مباح بر شمرند. و زشت ترین کارهایی که انجام می دهند برای آنها نیکو جلوه می کند.
این نوع از انکارها شگفت انگیز است. وقتی که مثنوی معنوی مولوی را با دستمال و انبر بردارند خود از این مجمل بخوان حدیث مفصل را. در فهرست نجاست علوه بر بول و ایط و سگ و خوک باید گفت مثنوی مولوی. یقینا با چنین دیدگاه های افراطی از هر نسبتی به افراد پرهیز نخواهند داشت. خداوند هم ما و هم آنها را مورد هدایت خود قرار دهد.
79- فهؤلاء کلهم سادات أبرار فیما أحسب و اشتهر عنهم قد عرفوا هذا العلم و رتبته و منزلة أکثر العالم منه و إن الأکثر منکرون له و ینبغی للعاقل العارف أن لا یأخذ علیهم فی إنکارهم فإنه فی قصة موسى مع خضر مندوحة لهم و حجة للطائفتین و إن کان إنکار موسى عن نسیان لشرطه و لتعدیل اللّه إیاه و بهذه القصة عینها نحتج على المنکرین لکنه لا سبیل إلى خصامهم و لکن نقول کما قال العبد الصالح هذا فِراقُ بَیْنِی وَ بَیْنِکَ
در ادامه شیخ اعظم می فرماید همه این افراد که عالم به اسرار الهی هستند افراد نیک اند و از سروران ما هستند. آن چه در باره این افراد گفته می شود یا در بین مردم شهرت پیدا کرده است همه اینها بیانگر موقعیت علمی و منزلت و مرتبت این برزگان است. منزلت ایشان بیش از شان و منزلت عالمان است. گرچه مردم سخناند آنها را انکار می کنند ولی انکار مردم که از شان و منزلت آنها چیزی فرو نخواهد کاست. بر عارفان و خردمندان بایسته است که انکار این افراد را جدی نگیرند و بر آنها ببخشایند. یعنی خرده نگیرند. وارد بحث و جدل نشوند. فردی را دیدند که علیرغم سن زیادش هم چنان جوان و با نشاط باقی مانده است. از او پرسیدند که رازش در چیست؟
گفت: من اصلا وارد بحث و جدل و کل کردن با دیگران نمی شوم.
گفت: مگر می شود؟
خندید و گفت: حق با شما است و دیگر سکوت کرد.
باید با انکاری ها نیز چنین کرد. در داستان حضرت خضر و موسی نیز همین اتفاق افتاد. خضر ابتدا با موسی شرط کرد که در پی او بیاید و هیچ اما و اگر نکند. و بعد هم موسی این شرط را از یاد برد. وقتی که دیوار را دو باره ساختند و یا کشتی را سوراخ کردند موسی می پرسید که این چه کاری است؟ خضر می توانست استدلال کند ولی نکرد. راه جدل را رها کرد و طریق دیگری را در پیش گرفت و آن ترکح موسی بود و فرمود وقت جدایی فرا رسیده است. باید من از تو جدا بشوم. هذا فراق بینی و بینک(کهف آیه 78)
