مقدمه فتوحات 26
55- فإن الإنسان لا تسهل علیه شدائد البدایة إلا إذا عرف شرف الغایة. و لا سیما إن ذاق من ذلک عذوبة الجنى و وقع منه بموقع المنی. فإذا حصر الباب البصر تردد علیه عین بصیرة الحکیم فنظر فاستخرج اللآلی و الدرر و یعطیه الباب عند ذلک ما فیه من حکم روحانیة و نکت ربانیة على قدر نفوذه و فهمه و قوة عزمه و وهمه و اتساع نفسه من أجل غطسه فی أعماق بحار علمه.
زندگی من و شما آکنده از درد و رنج است. چه زمانی این درد و رنج فرو کاسته می شود؟ ابن عربی می فرماید این درد و رنج نه فقط فروکحاسته می شود بلکه شرین و گوارا خواهد شد وقتی که پایان کار ببیند و شرافت و عظمت غایت را دریابد. به ویژه اگر پیشتر میوه شرین آن را خورد باشد. کاشت درخت کار چندان راحتی نیست. یا کلغا کشاورزی کار ساده و راحت نیست ولی چون نتیجه و ثمرش را آن کشاورز دیده است سختی آن چندان غیر قابل تحمل نیست. درک درست غایت و هدف دشورای های بین راه را راحت تر می کند.
چون فرد در گام نخست خود همین فهرست بابها را دیده باشد با همان دیده ظاهری و اجمالی با دیده باطنی و بصیرت حکیمانه، معانی و مفاهیم به گردش به رفت آمد در خاهند آمد. و به آنها نظر خواهد افکند. از آن درر ارزشمند و مرورارید غلطان و جواهر با شکوه بیرون خواهد آورد. در این فهرست که بعد از این خواهد آمد حکمتهای روحانی و نکته های ربانی به میزان نفوذ و فهم و نیروی درک و عزم و همت و سعه و فراخی نفس به جهت شناگری اش در دریای علم بهره او خواهد شد.
یادم می آید یک دوره ای رفتم برای تندخوانی. یکی از نکات اساسی در تند خوانی آشنایی اولیه و اجمالی با خود کتاب بود. استاد ما می فرمود ابتدا سراغ شناسنامه کتاب بروید و با شناسنامه اش آشنا بشوید و بعد هم فهرست کتاب را ببینید که این فهرست اجمال همه کتاب است. در حقیقت شما کتاب را که بخوانید به همین فهرست می خواهید برسید. این فهرست هدف و غایت کتاب است. همان اول این فهرست را دقیق ببینید در مطالعهد سریع کتاب راه را بر شما هموار می کند. حالا ابن عربی هم همین نکته را یادد آوری می کند که حجم کتاب فتوحات خیلی زیاد است. و بسیار سنگین و وقت گیر به نر می آید. مطالعه فهرست تا اندازه راه را کوتاه تر بلکه هموارتر می کند.
56- لما لزمت قرع باب اللّه
کنت المراقب لم أکن باللاهی
حتى بدت للعین سبحة وجهه
و إلى هلم لم تکن إلا هی
فاحطت علما بالوجود فما لنا
فی قلبنا علم بغیر اللّه
لو یسلک الخلق الغریب محجتی
لم یسألوک عن الحقائق ما هی
چون که ملازم بارگاه خدا شدم پیوسته مراقب بودم که غفلت مرا نگیرد.
تا که برای دیده ام انوار تابش او آشکار گردید.
در آن حال به جهان هستی احاطه علمی پیدا کردم.
و در قلبم چیزی غیر خدا ندیدم.
پس اگر همه آفریده های مهجور روش ما را پیروی کنند از تو نخواهند پرسید در باره حقایق که چیست؟
57- فلنقدم قبل الشروع فی الکلام على أبواب هذا الکتاب بابا فی فهرست أبوابه ثم أتلوه بمقدمة فی تمهید ما یتضمنه هذا الکتاب من العلوم الإلهیة الإسراریة و على أثرها یکون الکلام على الأبواب على حسب ترتیبها فی باب الفهرست إن شاء اللّٰه تعالى وَ اللّٰهُ یَقُولُ الْحَقَّ وَ هُوَ یَهْدِی السَّبِیلَ(احزاب آیه 4) انتهى الجزء الأول و الحمد لله یتلوه الجزء الثانی إن شاء اللّه تعالى و صلى اللّه على محمد و على آله الطاهرین.
بنا براین پیش از آغاز سخن در محتوئای ابواب کتاب فتوحات، بابی را خواهم گشود و فهرست کامل همه ابواب را تقدیم حضور شما خواهم کرد.
آن گاه به دنبال فهرست در پیشگفتار، در باب علوم اسرار الهی چیزهای را برای شما بیان خواهم کرد.
و بعد سراغ محتوای کتاب رفته و در هر باب بر حسب ترتیب به خواست الهی مطالب را تقدیم شما عزیزان خواهم کرد. خداوند است که سخن درست می فرماید و همو است که ما را به راه راست هدایت می فرماید.
با اجازه شما صرفا فهرست شیخ اعظم را می آوریم و با شتاب از آن در می گذریم تا زودتر به اصل مطلب شیخ اعظم برسیم.
