بیت 351 و 352
زیبا آفرین
351
سلوکش سیر کشفی دان ز امکان
سوی واجب به ترک شین و نقصان
پس از بیان مسافر و سالک در ادامه به چگونگی سفر اشاره می فرماید. سلوک یعنی قطع منازل و مراحل از عالم امکان و تعینات به سوی واجب و عالم کلی. سفر از ترک شین، شین یعنی شرمندگی و سرافکندگی. هر آن چه که سبب سرافکندگی و شرمندگی می شود. اعمال زشت و ناپسندی که ما را تحقیر می کند. اعمالی که قبیح است. افعالی که لکه های سیاهی در دل و قلب ما ایجاد می کند. حرفهایی که دیگران را می رنجاند. مسافر کسی است که ترک نقیصه ها کند و به سمت و سوی کمال قدم بردارد. مادام که سالک ترک اعمال و افعال و اقوالی نکند که در شریعت یا در طریقت شین و عیب است و پشت نکند به ویژگی های رفتاری و اخلاقی که سبب نقص و تقید وتعلق خواهد شد و ما را از وصول به مبدا و منشا باز می دارد یقینا به مراتب مکاشفات و مشاهدات نخواهد رسید.
ما دو سیر داریم:
یکی سی عقلی که با برهان و استدلال است. باید نشست و اندیشید.
و دیگری سیر کشفی که با شهود و کشف خود حقیقت است. باید رفت و دید.
در بین دو سیر سیر کشفی بهتر و برتر از سیر عقلی است. گویند در دیدغاری که بین ابوسعی ابوالخیر و پورسینا اتفاق افتاد، ابوسعید گفت آن چه ما به دل پیموده بودیم وی با عقل رسیده بود. یعنی دو راه مستقل از هم است. و لیس الخبر کالمعاینه. چشیدن حلوا و عسل غیر از توصیف شیرینی آنها است. معاینه و مشاهد و کشف و شهود همان خوردن عسل و حلو است و دلیل و برهان و عقل توصیف است.
اتفاق مهمی که برای سالک و مسافر خواهد افتاد این که از تقیدات و تعینات رهایی خواهد یافت و به سوی اطلاق راه خواهد پیمود. اصلا همین که از تعلقات وارهید یعنی رهایی و اطلاق.
352
به عکس سیر اول در منازل
رود تا گردد او انسان کامل
سالک مسافر در سیر آغازین خود از عالم اطلاق به عالم تقیدات وتعیات قدم می گذارد. از عالم وحدت وارد عالم کثرات می شود. این را سیر نزول می گویند. در سیر کمال خود از خوئد می آغازد و به سمت الله می رود. از تقیدات و تعلقات و تعینات به سمت اطلاق و بی رنگی می رود. این سفر از کثرت به سمت وحدت است. از نزول به عروج است. به آن قوس صعود هم می گویند. این سیر بدان جا پیش خواهد رفت تا که فرد انسان کامل شود. یعنی از خود فانی در الله شود. فنای فی الله. این نهایت سیر سالکان الی الله است. غایت و هدف هر سالک آن است که به این مقام و مرتبت برسد. و این لحظه ای است که فرد هم چون قطره ای است که به دریا می پیوندد.
