شرح فتوحات 1
الجزء الأول من فتح المکی
بسم اللّه الرحمن الرحیم صلى اللّه على سیدنا محمد)
خطبة الکتاب
تأملات فی الحقیقة الوجودیة
تاملاتی در حقیقت وجود
نسبت به تقسیمات کتاب نوعی آشفتگی و پریشانی دیده می شود البته نه به هم ریختگی رایج بلکه آشفتگی خاص. یک تقسیم بر اساس اسفار دارد که و یک تقسیم بر اساس اجزا و یک تقسیم بر اساس فصول که اصلی ترین و رایج ترین آن همان فصول است. کتاب از شش فصل و پانصد و شصت باب تشکیل شده است.
فصل اول در معارف با ۷۳ باب
فصل دوم در معاملات با ۱۱۶ باب
فصل سوم در احوال با ۸۰ باب
فصل چهارم در منازل با ۱۱۴ باب
فصل پنجم در منازلات با ۷۸ باب
فصل ششم در مقامات با ۹۹ باب
ولی فتوحات دارای اجزا هم می باشد که خود همین مقدمات بخشی از اجزای کتاب است.
فتوحات مکی اشاره است به حقایقی که در مکه مکرمه برای ایشان به صورت مکاشفه اتفاق افتاده است را به عنوان فتوحات مکی بیان می کند. مکی اشاره است به محل و مکانی که اتفاق افتاده است و فتوحات هم که همان اتفاقهایی است که رخ داده و پرده هایی است که کنار رفته و حقایق مکشوف شده است.
فتوحات جمع است و مفرد آن فتح است. فتح به معنای گشایش غیر مترقبه. بخشش بدون انتظار و خلاف انتظار. انا فتحنا لک فتحا مبینا یعنی شما چشم انتظار چنین موهبتی نبودی. ما چنین چیزی را به عنوان موهبت به تو ارزانی داشتیم. فتح بخشش و دهش هایی که اصلا انتظارش را نداشته اند.
1- الحمد لله الذی أوجد الأشیاء عن عدم و عدمه و أوقف وجودها على توجه کلمة لنحقق بذلک سر حدوثها و قدمها من قدمه و نقف عند هذا التحقیق على ما أعلمنا به من صدق قدمه.
در این فراز از بیانشان به چند نکته اشاره فرموده است:
پیش ورود به بحث سخن خود را با نام خدا آغاز می کند و سپس به حمد خداوند می پردازد در باره باسم الله و حمد سخن فراوان گفته شده است و شیخ اعظم خود در ضمن فتوحات نیز به اسما و صفات و نیز حمد خواهد پرداخت. لذا وارد آن نمی شویم.
الف- آفرینش از عدم
ب- تاثیر کلمه در ایجاد اشیاء
ج- حدوث و قدم اشیاء
